Je-Elita, czyli sens życia wg. Mikrobiotów

W ostatnich latach rośnie zainteresowanie dotyczące roli jaką pełni dieta w zdrowiu psychicznym człowieka. Prowadzone są liczne badania związane z wpływem mikrobioty na stan psychiczny.

Mikrobiota to zespół mikroorganizmów (bakterie, grzyby, wirusy, archeony) zasiedlających ciało człowieka. Najbogatszym siedliskiem jest układ pokarmowy. Szacuje się, że łączna masa mikroorganizmów w jelitach wynosi ok. 1 kg. Proces zasiedlania przewodu pokarmowego człowieka zaczyna się w czasie porodu. Dziecko zyskuje wówczas „matczyną” mikroflorę.
Mikrobiota znacząco wpływa na funkcjonowanie ludzkiego organizmu. Bierze udział w trawieniu i fermentacji składników pokarmowych oraz przemianach związanych z magazynowaniem energii. Odpowiada za produkcję neuroprzekaźników: serotoniny, dopaminy, acetylocholiny (odpowiedzialnej za regulację procesów neuronalnych związanych z pamięcią, koncentracją, nastrojem), neurohormonów, witamin z grupy B i K.
Uważa się, że istnieją powiązania czynnościowe między mikrobiotą jelitową a szlakami przekazywania sygnałów w obrębie układów: nerwowego, endokrynologicznego i immunologicznego.
Skład mikrobioty jelitowej zależy od drogi porodu, predyspozycji genetycznych, wieku, sposobu odżywiania, przebytych zakażeń, stosowania antybiotyków a także narażenia na stres. Badania przeprowadzone wśród ciężarnych kobiet wykazały, że u matek doświadczających silnego stresu w czasie ciąży dochodziło do zmian mikrobioty w pochwie, a tym samym do zmian składu flory bakteryjnej dzieci po porodzie. Skutkowało to większą ilością objawów żołądkowo-jelitowych oraz reakcji alergicznych. Mikrobiota dzieci urodzonych drogami natury i dzieci urodzonych przez cięcie cesarskie różnią się. U niemowląt urodzonych drogą cesarskiego cięcia do kolonizacji przewodu pokarmowego przez bakterie z rodzaju Lactobacillus dochodzi 10 dni po urodzeniu, a przez Bifidobacterium po pierwszym miesiącu życia i może być ona opóźniona nawet do szóstego miesiąca życia.
U zdrowego, dorosłego człowieka mikroflora jelit jest zazwyczaj stabilna. W 90% mikroflorę jelit stanowią dwie gromady Firmicutes i Bacteroidetes.
Gdy funkcjonowanie mikrobioty jest nieprawidłowe mówimy o dysbiozie jelitowej.
Ok. 60% pacjentów z zaburzeniami lękowymi lub depresyjnymi doświadcza problemów gastroenterologicznych, takich jak jelito drażliwe.
Dysbioza wpływa na ośrodkowy układ nerwowy poprzez liczne interakcje odbywające się na szlaku osi mózgowo-jelitowej, a głównie poprzez wzrost przepuszczalności bariery jelitowej. Nieszczelny, uszkodzony nabłonek jelitowy stanowi wrota dla prozapalnych endotoksyn bakteryjnych pochodzących od bakterii chorobotwórczych. Uruchomione procesy zapalne mają wpływ na zdrowie psychiczne. Ostatnie założenia definiują depresję jako kliniczną manifestację immunologicznych szlaków zapalnych.
Nieprawidłowy skład flory bakteryjnej wpływa na zaburzenia snu, zaburzenia lękowe i depresyjne, zespół przewlekłego zmęczenia.
Równocześnie uważa się, że relacje między składem mikrobioty a ryzykiem depresji mają charakter dwukierunkowy. Występowanie zaburzeń nastroju może wpływać na skład flory jelitowej.
Wyniki badań wskazują, że stosowanie prebiotyków może mieć działanie przeciwdepresyjne i przeciwlękowe poprzez zmniejszenie porannego wyrzutu kortyzonu.
Stosowanie probiotyków reguluje skład mikrobioty, zmniejsza przepuszczalność ścian jelita obniżając tym samym procesy zapalne. Badania z użyciem skal i kwestionariusza oceniających stan psychiczny podczas stosowania probiotyków wskazywały na liczne korzyści. Wpływają one na zmniejszenie objawów depresyjnych, somatyzacyjnych, lękowych, skłonności do samooskarżania się oraz zwiększenie tendencji do pozytywnego przewartościowywania stresujących sytuacji.

Katarzyna Pycio