Anoreksja – rozpoznanie i leczenie

Anoreksja (jadłowstręt psychiczny) należy do zaburzeń odżywiania się o charakterze psychogennym. Określenie „jadłowstręt psychiczny” może być mylące, ponieważ sugeruje, że głównym problemem w tym zaburzeniu jest utrata apetytu, choć w rzeczywistości najważniejszym kryterium diagnostycznym anoreksji jest fanatyczne dążenie do szczupłej sylwetki wynikające z silnego, trudnego do opanowania lęku przed otyłością oraz zaburzony obraz własnego ciała.

Kryteria diagnostyczne przyjęte dla rozpoznawania anoreksji obejmują także zmniejszenie masy ciała do poziomu BMI poniżej 17,5, przestrzeganie restrykcyjnej diety i zaabsorbowanie ćwiczeniami fizycznymi, zaburzenia gospodarki hormonalnej manifestujące się m.in. zanikiem miesiączki i nadmierny wpływ wagi ciała na samoocenę. Anoreksja w większości dotyka kobiet, szacuje się, że mężczyźni stanowią 5-10 % pacjentów z tym rozpoznaniem.

Przyczyny jadłowstrętu psychicznego są złożone. Część z nich może wynikać z istniejącej w dzisiejszej kulturze presji posiadania szczupłego ciała, jednak wiele wskazuje na to, że podłoże anoreksji sięga głębiej, obejmując przede wszystkim zaburzone relacje rodzinne, uporczywe dążenie do doskonałości, niskie poczucie własnej wartości i sprawstwa, myślenie w kategoriach „wszystko albo nic”, nadmierny perfekcjonizm, myślenie magiczne oraz myśli i rytuały obsesyjno-kompulsyjne. Wystąpienie anoreksji najczęściej jest tożsame ze skrywanym przez pacjenta poczuciem samotności i niedoskonałości, a więc jest wyrazem przeżywanego cierpienia.

Leczenie anoreksji obejmuje przede wszystkim psychoterapię indywidualną i rodzinną, zwłaszcza, gdy choruje dziecko lub nastolatek. W wielu przypadkach, kiedy chora osoba jest na skraju wyniszczenia organizmu, niezbędne jest także leczenie szpitalne ukierunkowane na przyrost wagi i powrót do optymalnych wskaźników biologicznych.

Magdalena Malczewska