Agresywne zachowania u dzieci - o czym mogą świadczyć?

Agresja u dzieci to temat często poruszany zarówno wśród rodziców, jak i specjalistów z dziedziny psychologii. Dlaczego niektóre dzieci reagują agresywnie na otaczający je świat? Co może być przyczyną takiego zachowania? Jak sobie z tym radzić? W artykule postaramy się przyjrzeć bliżej temu zjawisku i odpowiedzieć na te pytania

Jak rozpoznać agresję u dzieci?

Agresja u dzieci może przybierać różne formy — od tzw. "niewinnych" przepychanek, poprzez bójki, aż po groźby i używanie przemocy werbalnej. Rodzice i opiekunowie powinni być czujni na takie sygnały i w razie potrzeby skonsultować się z psychoterapeutą dzieci. Oto niektóre objawy agresji u dzieci:

- częste kłótnie z rówieśnikami,
- wyrażanie złości poprzez krzyki, szarpanie się czy bicie,
- groźby wobec innych osób,
- agresja werbalna, np. obelgi czy wyzwiska,
- niszczenie przedmiotów, np. zabawek czy mebli.

Rodzaje i przyczyny agresji u dzieci

Agresja u dzieci może mieć różne oblicza: od krzyków, poprzez szarpanie się, aż po bójki i agresję werbalną. Warto podkreślić, że agresywne zachowanie nie jest jednorodne, ale wynika z wielu czynników.

a) Agresja jako przejaw frustracji

Często źródłem agresji u dzieci jest frustracja — uczucie wynikające z niezaspokojenia potrzeb czy oczekiwań. Dziecko może być sfrustrowane np. brakiem uwagi ze strony rodziców, trudnościami w nawiązywaniu kontaktów z rówieśnikami czy problemami w szkole.

b) Agresja jako sposób radzenia sobie z emocjami

Dzieci, zwłaszcza młodsze, nie mają jeszcze wykształconych umiejętności radzenia sobie z emocjami. Agresywne zachowanie może być więc dla nich mechanizmem obronnym, sposobem na wyrażenie złości, smutku czy lęku.

c) Wpływ otoczenia

Dzieci uczą się, naśladując otoczenie, dlatego też agresywne zachowanie może być wynikiem obserwacji zachowań innych osób, zwłaszcza tych najbliższych — rodziców czy starszego rodzeństwa. Również przemoc w mediach, m.in. w filmach i grach komputerowych, może wpłynąć na rozwój agresji u dzieci.

Agresja a wiek dziecka

Agresywne zachowania mogą występować u dzieci w różnym wieku. Warto zaznaczyć, że pierwsze przejawy agresji mogą pojawić się już u kilkumiesięcznych niemowląt, które np. szarpią się z innymi dziećmi o zabawkę czy gryzą podczas karmienia piersią.

a) Agresja u dzieci w wieku przedszkolnym

Wiek przedszkolny to czas, gdy dzieci uczą się samodzielności i próbują zrozumieć świat. Agresja może być więc dla nich sposobem na wyrażenie swoich potrzeb i uczuć oraz narzędziem do zdobycia kontroli nad sytuacją.

b) Agresja u dzieci w wieku szkolnym

Dzieci w wieku szkolnym narażone są na wiele stresów — napięcie związane z nauką, relacje z rówieśnikami, presję ze strony nauczycieli i rodziców. Agresja może być więc dla nich sposobem na radzenie sobie z tymi wyzwaniami, ale również znakiem poważniejszych problemów emocjonalnych czy psychologicznych.